W piątek 8 czerwca 2018 r. ruszyła nowa odsłona kampanii edukacyjnej Krajowego Centrum
ds. AIDS „Mam czas rozmawiać (#mamczasrozmawiac)” promująca dialog
międzypokoleniowy, o zdrowiu, w tym o tematach trudnych, takich jak choroby przenoszone
drogą płciową np. AIDS.
Kampania #mamczasrozmawiac zachęca kobiety do testowania się w kierunku HIV i
międzypokoleniowego dialogu o zdrowiu z bliskimi. Przypomina kobietom o znaczeniu
wzięcia pełnej odpowiedzialności za zdrowie własne i dziecka. Pomaga przełamać opór przed
trudnymi rozmowami na ten temat. Tłumaczy, że taka wymiana myśli i wiedzy wcale nie
musi być krępująca.
- Zlecenie kobiecie ciężarnej testu w kierunku HIV jest obowiązkiem lekarza prowadzącego
ciążę - podkreśla Prof. dr hab. n. med. Mirosław Wielgoś, Krajowy konsultant w dziedzinie
perinatologii, Kierownik Kliniki Położnictwa i Ginekologii WUM, Rektor WUM.
- Wszystkim ciężarnym pacjentkom zlecam wykonanie testu w kierunku HIV. Najlepiej
badanie to wykonać dwukrotnie: przed 10-tym a także między 33 a 37 tyg. ciąży. Coraz
więcej lekarzy rozumie i akceptuje potrzebę takiego badania. To prosty test, który może
uchronić dziecko przed zakażeniem. Lekarz ginekolog mając na uwadze zdrowie rodziny
powinien już na etapie planowania ciąży podkreślić konieczność wykonania testu w kierunku
HIV przez przyszłą matkę oraz ojca dziecka – podkreśla Profesor Wielgoś.
Z konsekwencjami pominięcia tego badania przez lekarzy lub przyszłe mamy boryka się na
co dzień Profesor Magdalena Marczyńska – kierownik Kliniki Chorób Zakaźnych Wieku
Dziecięcego WUM w Warszawie: - Od 1985 roku w Polsce zarejestrowano około 195
zakażeń wertykalnych, 15 dzieci zmarło z powodu AIDS. Od czasu obowiązywania
standardów opieki okołoporodowej, czyli po 2011 roku, 70% dzieci trafiających do
diagnostyki wrodzonego zakażenia HIV otrzymało profilaktykę. Nie oznacza to, że taki jest
odsetek testowania ciężarnych w Polsce. Nadal szacuje się że tylko 25-30% kobiet było w
czasie ciąży badanych w kierunku HIV i otrzymało pełną profilaktykę. Z pilotażowego
badania ankietowego, przeprowadzonego w kierowanym przeze mnie ośrodku, wynika, że
33% kobiet miało dwukrotnie, czyli zgodnie ze standardami, wykonany test w czasie ciąży.
Nadal zdarza się, że zakażenie HIV jest wykrywane dopiero u kilku- lub kilkunastolatków.
Dziecko powinno być zdiagnozowane i leczone przed ukończeniem 3 miesięcy życia.
Wczesna terapia daje szansę ograniczenia mnożenia się wirusa, zmniejsza ryzyko uszkodzeń
wielonarządowych. Dzieci starsze nadal trafiają do nas już z AIDS – tj. w bardzo
zaawansowanym okresie choroby” – tłumaczy Profesor Marczyńska.
W ponad 90% przypadków do zakażenia dzieci HIV dochodzi w czasie ciąży, porodu i
karmienia piersią, a można temu przecież zapobiec. Każda kobieta oczekująca narodzin
dziecka powinna zrobić wszystkie badania, w tym na HIV. Ginekolog ma obowiązek
zaproponować badanie w kierunku HIV każdej ciężarnej pacjentce. Nie oznacza to, że
zlecenie tego testu, to ocena, jaką lekarz wystawia jej dotychczasowemu życiu.
- Badanie w kierunku HIV znajduje się w koszyku świadczeń lekarza prowadzącego ciążę w
ramach opieki zdrowotnej nad ciężarną, finansowanej z Narodowego Funduszu Zdrowia,
zatem jest zupełnie bezpłatne. Wykrycie HIV i włączenie leczenia antyretrowirusowego
(ARV) u matki sprawia, że ryzyko zakażenia dziecka jest praktycznie eliminowane. Należy
dodać, że leczenie ARV jest w Polsce bezpłatne i finansowane przez Ministra Zdrowia, jako
Program polityki zdrowotnej – przypomina Anna Marzec-Bogusławska, dyrektor Krajowego
Centrum ds. AIDS, Agendy Ministra Zdrowia.
W roku 2017, w ramach Programu profilaktyki zakażeń wertykalnych, leczeniem zostało
objętych 46 kobiet ciężarnych zakażonych HIV. Odbyło się 35 porodów kobiet z tej grupy,
wszystkie noworodki, które otrzymały profilaktycznie leki antywirusowe, urodziły się
zdrowe. 11 spośród zakażonych kobiet miało poród planowany w 2018 roku.
Niestety testy na HIV wykonujemy ciągle zbyt rzadko. Taki test wykonał, według szacunków,
zaledwie co dziesiąty dorosły Polak. Co roku, powinno go wykonywać blisko 400 tys. kobiet
ciężarnych i tyle samo mężczyzn, ponieważ test na HIV powinien zrobić również przyszły
tata. To standardowy element dbania o zdrowie powiększającej się rodziny. Ojciec dziecka
może wykonać test anonimowo i bezpłatnie w jednym z punktów konsultacyjno-
diagnostycznych (PKD). Adresy PKD są dostępne na stronie internetowej Krajowego
Centrum ds. AIDS:aids.gov.pl/pkd
Żeby zachęcić przyszłe mamy do międzypokoleniowych rozmów na temat chorób
przenoszonych drogą płciową, w tym HIV, oraz wesprzeć lekarzy w edukowaniu pacjentów
na temat wirusa, przez najbliższy tydzień w telewizji, kinach, komunikacji miejskiej, oraz na
portalach informacyjnych emitowane będą spoty z Marią Seweryn w roli głównej. Wpisy
zamieszczane przez blogerów – Macademian Girl, Matkę Wariatkę i Zapytaj Położną oraz
inne osoby, które przyłączą się do akcji na Facebooku i Instagramie pomogą zrozumieć
dlaczego z bliskimi warto i trzeba rozmawiać o wszystkim. Źródłem rzetelnej wiedzy o
HIV/AIDS będzie strona kampanii:mamczasrozmawiac.aids.gov.pl.